Xanuunka Gaaska Caloosha

Xanuunka Gaaska Caloosha: Maxaad U Baahan Tahay Inaad Ka Ogaato?

Gaasku waa xanuun lasoo dersa aadanaha kasoo asiiba uur kujirta (stomach &intestins). Waxa uu ukala baxaa dhawrnooc oo kala gadisan iyadoo loo eegayo astaamaha kasoo muuqanaya bukaanka.

calaamadaha lagu ogaankaro xanuunka waxaa kamid ah laabjeex, afqaraar ama af kharaar,  afshiir, ama af ur iyo dhuun xanun taasoo keeni karta qofka inay  caqabad kunoqoto nolol maalmeedkiisa .

Xanuunkaan waxa uu leeyahay daaweeyno kala gedisan taasoo ku xiran heerka qofku uu marayo. Marka hore qofkaa waxaa laysku dayaa in ladejiyo aashitada caloosha iyadoo lasiinayo kiniiniyada sida omperazol nexium etc .

sidoo kale qofka waxaa lagula taliyaa inuu wax kabadalo nololmaalmeedkiisa, sida inuu sameeyo jimicsi iyo inuu wax kabadalo cuntadiisa, waxa dhibayana uu kafogaado. 

ugu danbayn qofka waxaa loosameeya qaliin lagu xoojinayo muruqa caloosha iyo hunguriga u udhexeeya(LES) ,qalliinkaaso ugucaansanyahay nissenfundoplication.

Gaaska caloosha waa xaalad caafimaad oo caan ah oo dad badan ay la kulmaan. Waa xaalad inta badan lagu arko caloosha oo keenta xanuun, raaxo la'aan, iyo mararka qaarkood barar ku yimaadda qaybta sare ee caloosha. Xaaladdani waxay noqon kartaa mid kugu noqota dhibaato joogto ah, gaar ahaan haddii aan la qaadin tillaabooyin lagaga hortagayo ama lagu daweynayo.

Waa Maxay Gaaska Caloosha?

Cudurka waa cudur kudhaca bulshadeena intabadan, wuxuuna yimaada marka muruqa udhexeeya caloosha iyo hunguriga uu dabco ama uu kuguuldaraysto inuu xirmo, taasoo keeni karta soo noqoshada cunta ee dhuunta.

Gaaska caloosha waa uruurinta gaaska oo ku urursanta mindhicirka ama caloosha, taas oo keenta xanuun iyo cadaadis. Gaasku wuxuu inta badan ka yimaadaa habka dheefshiidka, gaar ahaan marka jirku uu burburinayo cuntooyinka qaar sida sonkorta iyo fiber-ka. Waxaa sidoo kale lagu arkaa xaalado la xiriira caloosha sida qiiqa cunista, cunista cuntada degdega ah, iyo cabbitaanka cabitaanada karbonaytka leh. Intaa waxaa dheer, cuntooyinka sida digirta, basal, iyo broccoli waxay sababi karaan in gaas badan uu ku urursamo caloosha.

Calaamadaha gaaska caloosha way kala duwanaan karaan qof ilaa qof, balse inta badan waxaa lagu gartaa:

1. Xanuunka Caloosha: Xanuun ku dhaca qeybta sare ee caloosha oo noqon kara mid dhabar xanuun ama mid si joogto ah u qabta.

2. Barar: Caloosha oo ku barta oo aad dareemto in caloosha ay buuxsan tahay, iyadoo mararka qaarkood la arki karo bararka dibadda.

3. Madax Xanuun: Gaasku wuxuu keeni karaa madax xanuun haddii uu gaaska ku urursamo.

4. Neefsiga oo Kugu Adkaada: Marka gaasku uu cadaadis saaro hunguriga, waxay keeni kartaa inaad dareento neefsiga oo kugu adkaada.

5. Dhag dhag: Dhawaaqyo ka baxaya caloosha oo ku tusinaya in gaas badan uu caloosha ku jiro.

Sababaha Keena Gaaska Caloosha

Kor ukaca kuyimaada aashitada caloosha waxay sababtaa qofku inuu dareemo gubasho dhanka gidaarada caloosha ah taasu ku keeni karta qofka inay xoqmaan gidaarada caloosha, kadibna nabaro(uclers) ay kusamaysmaan.

Hadaba hadii aan qofka lalatacaalin aakirka waxay ku keeni kartaa inuu dhiig matago, amaba  dhiigla'aan(anemia), laabjeex , sidoo kale wasxay kusababtaa qofka in dhuuntu caabuq kaga yimaado ama aya xoqanto.

Xaladaan oo kale dhaqaatiirtu qofka waxay kula tacaalaan dawooyinka dejiya aashitida caloosha sida proton pump inhibitors(ppi) ama H blockers kuwa loo yaqaan si qofk aashitada caloosha looga yareeyo

Gaaska caloosha waxaa sababi kara arrimo badan oo ay ka mid yihiin:

Cuntooyinka Qaarkood: Sida hore loogu sheegay, cuntooyinka sida digirta, broccoli, iyo cabitaanada karbonaytka leh waxay sababi karaan gaaska caloosha.

Dhaqan Cunnin Xun: Cunista cunto degdeg ah, cunista cabitaanada qiiqa leh, iyo calool-fadhiga ayaa dhamaantood keeni kara gaaska calooshaDaawooyinka. 

Qaarkood: Qaar ka mid ah daawooyinka sida antibiyotiga waxay keeni karaan inay burburiyaan bakteeriyada caafimaad ee caloosha, taas oo keenta in gaaska uu ku urursamo. 

Xaaladaha Caafimaad Ee Horey Loo Qabay: Xanuunada sida IBS (Irritable Bowel Syndrome), ama cudurada kale ee caloosha waxay keeni karaan gaaska caloosha. 

Cilladaha Dheefshiidka: Cillado ay ka mid yihiin lactose intolerance iyo gluten intolerance waxay keeni karaan gaaska caloosha.

Sidee Looga Hortagaa Gaaska Caloosha?

Sida caadiga ah maadaama oo uu xanuunkan yahay soo noqnoqda waxa jira habab badan oo looga hortago xanuunkan, waxaana kaw ka ah inaad ka fogaato wax walboo kicinaayas sida cunooyinka lagu kariyo saliidaha aan tayoda lahyn. ka hortagga gaaska caloosha waa mid suurtagal ah haddii la raaco tillaabooyin fudud oo caafimaad qabta:

• Iska Ilaali Cuntooyinka Sababa Gaaska: Cuntooyinka sida digirta, basal, iyo broccoli waa in si dhexdhexaad ah loo isticmaalo.

• Cunista Cuntada Si Tartib Ah: Cunista cuntada oo si degdeg ah loo cuno waxay keentaa in hawadu ku jirto mindhicirka taas oo keenta gaas.

• Ka Fogaanshaha Cabitaanada Karbonaytka Leh: Cabitaanada sida soda, waa in laga fogaado, maadaama ay sababi karaan gaas.

• Cabista Biyo Kafiilan: Biyaha ayaa ka caawin kara in cuntada ay si wanaagsan u dheefshiido, taas oo yareynaysa suurtagalnimada gaaska.

• Jimicsiga Joogtada Ah: Jimicsiga wuxuu ka caawiyaa habka dheefshiidka inuu si wanaagsan u shaqeeyo, iyadoo yareynaysa in gaas uu caloosha ku urursamo.

Maxaa Lagu Daaweeyaa Gaaska Caloosha?

Xaaladani waxay timaadaa marka qofka aashitada calooshiisa ay hoos udhacdo, taaso ku guul daraysanaysa inay burburiso isku dhisyada cuntada amaba ay shiido cuntada si jirku uga faa iidaysto. 

xaaladaan oo kale qofku wuxuu soomuujiyaa xalaamado ay kamidyihiin calool xanuun, daaco badan, dibiryo iyo inuu xilikasta dareemo inuu dharagsanyahay. Sidoo kale qofku wuxuu isku arki karaa daaco qurun. 

Daweynta gaaska caloosha waxay ku xirantahay sababta keentay, balse waxaa jira dhowr daawo oo caadi ah oo loo isticmaali karo:

1. Daawooyinka Anti-Gas: Daawooyinka sida simethicone waa kuwo caadi ahaan loo isticmaalo in lagu burburiyo buufisada gaaska oo laga yaabo inay sababi karaan xanuun iyo raaxo darro.
2. Probiotics: Qaadashada probiotics waxay caawisaa inay xoojiyaan bakteeriyada caafimaad ee ku jirta mindhicirka, taas oo yareynaysa suurtagalnimada gaaska.
3. Antacids: Antacids-ka waxay yareeyaan acid-ka caloosha oo sababi kara gaaska, xanuunka, iyo bararka.
4. Daawooyinka Dabiiciga Ah: Waxyaabaha dabiiciga ah sida ginger-ka ama peppermint oil ayaa la rumeysan yahay inay leeyihiin guryo yareyn kara gaaska caloosha.

Maxaa La Samayn Karaa Haddii Gaasku Sii Socdo?

Bakteeriyada caloosha ee looyaqaan h-pylori waxay sababtaa gaas calooleedka iyadoo qofka kusababaysa xanuun uu kadareemo caloosha iyo mindhicirada. 

Waxaa lagu daawaynkara Bakteeriyadan in qofka lasiiyo dawooyinka antibiotics looyaqaan si looga taqaluso.

Haddii gaaska caloosha uu noqdo mid joogto ah oo kugu noqda dhibaato, waxaa muhiim ah inaad la tashato dhakhtar. Dhakhtarka ayaa samayn kara baaritaanno si loo ogaado haddii ay jirto xaalad caafimaad oo ka dambeysa gaaska. Mararka qaarkood, waxaa laga yaabaa in la sameeyo baadhitaanno dheeri ah sida ultrasound ama endoscopy si loo baaro xaaladda caloosha.

Gabagabo

Gaaska caloosha waa xaalad caafimaad oo inta badan laga soo waaqsado iyadoo la raacayo tillaabooyin caafimaad oo fudud iyo daawooyin fudud. Si kastaba ha ahaatee, haddii xaaladda ay sii socoto, waxaa muhiim ah in aad raadsato talo caafimaad oo dheeri ah. Caafimaadka caloosha waa mid muhiim ah oo saameeya guud ahaan caafimaadka jirka, sidaas darteed waa in laga taxadaro arrimaha sababi kara gaaska caloosha.

Qof kasta oo dareemaya calaamadaha gaaska caloosha waa inuu qaado tallaabooyin si looga hortago ama loo daweeyo, si looga fogaado raaxo la’aanta iyo xanuunka ay sababto.